Trwyddedu Llygoden Bengron y Dŵr

O dan Adran 9 Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 (fel y’i diwygiwyd) mae’n anghyfreithlon:

• Lladd, anafu neu gymryd unrhyw lygoden bengron y dŵr yn fwriadol. 9(1)
• Meddu ar neu reoli unrhyw lygoden bengron y dŵr fyw neu farw neu unrhyw ran, neu unrhyw beth sy’n deillio o anifail o’r fath. 9(2)
• Difrodi neu ddinistrio’n fwriadol neu’n ddi-hid unrhyw strwythur neu fan y mae llygoden bengron y dŵr yn ei ddefnyddio i gysgodi neu lochesu. 9(4)(a)
• Tarfu’n fwriadol neu’n ddi-hid ar unrhyw anifail tra ei fod yn byw mewn strwythur neu fan y mae’n ei ddefnyddio at y diben hwnnw. 9(4)(b);
• Rhwystro mynediad at unrhyw strwythur neu fan y mae unrhyw lygoden bengron y dŵr yn ei ddefnyddio i gysgodi neu lochesu, boed yn fwriadol neu’n ddi-hid. 9(4)(c)
• Gwerthu, cynnig neu roi i werthu, neu feddu ar neu gludo ar gyfer gwerthu, unrhyw lygoden bengron y dŵr fyw neu farw, unrhyw ran, neu unrhyw beth sy’n deillio o anifail o’r fath. 9(5)(a)
• Cyhoeddi neu achosi cyhoeddi unrhyw hysbyseb sy’n debygol o gyfleu eich bod yn prynu neu’n gwerthu, neu’n bwriadu prynu neu werthu, unrhyw un o’r pethau hyn. 9(5)(b)

Eithriadau i’r uchod

Mae’n gyfreithlon i chi ofalu am lygoden bengron y dŵr sy’n sâl neu wedi brifo gyda’r bwriad o’i rhyddhau pan fydd wedi gwella, neu ladd llygoden bengron y dŵr sydd wedi brifo’n ddifrifol ac nad oes ganddi unrhyw obaith rhesymol o wella (Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 10(3)(a) a (b)).

Cosbau

Y gosb uchaf ar gyfer troseddau o dan adran 9 Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 (fel y’i diwygiwyd) yw carchar am hyd at 6 mis neu ddirwy nad yw’n uwch na lefel 5 (£5,000 ar hyn o bryd), neu’r ddau. Yn ogystal, gall y llysoedd wneud gorchymyn i atafaelu unrhyw gerbyd neu unrhyw beth arall a ddefnyddiwyd i gyflawni’r drosedd.

Trwyddedau

Rhoddir trwyddedau i ganiatáu gwaith a fyddai’n anghyfreithlon fel arall. Mae’n rhaid eu rhoi at ddiben y gweithgarwch arfaethedig. Rhoddir trwyddedau ar gyfer ychydig o ddibenion penodol yn y DU. Cyfoeth Naturiol Cymru sy’n rhoi’r trwyddedau hyn yng Nghymru.

Dibenion trwyddedu

O dan Adran 16(3) o Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 (fel y’i diwygiwyd) mae Cyfoeth Naturiol Cymru’n gallu rhoi trwyddedau sy’n ymwneud â llygod pengrwn y dŵr at y dibenion canlynol:

1. Gwyddonol neu Addysgol
   Mae angen trwydded ar gyfer cymryd neu darfu ar lygoden bengron y dŵr neu ddinistrio neu rwystro mynediad at fan bridio neu orffwys er mwyn cynnal unrhyw fath o waith ymchwil neu arolwg manwl
2. Gosod modrwy neu nod
   Cymryd llygoden bengron y dŵr er mwyn gosod modrwy neu nod arni. Mae hyn yn cynnwys unrhyw fath o nod, dull adnabod neu dag olrhain radio
3. Cadwraeth
   Unrhyw weithgarwch sydd â’r prif nod o warchod llygoden bengron y dŵr yn y tymor hir. Gall hyn gynnwys rheoli neu adfer safleoedd y rhywogaeth
4. Gwarchod unrhyw gasgliad sŵolegol neu fotanegol
5. Ffotograffiaeth
6. Diogelu iechyd y cyhoedd neu ddiogelwch y cyhoedd
   Gall hyn gynnwys adfer neu gynnal a chadw camlesi neu lwybrau troed ar lannau afonydd
7. Atal niwed a difrod difrifol i dda byw, bwydydd anifeiliaid, cnydau, llysiau, ffrwythau, coed sy’n tyfu neu unrhyw fath arall o eiddo neu bysgodfeydd. Gall hyn ymwneud â difrod a achosir i’r uchod gan lygod pengrwn y dŵr

Nid yw’n bosib rhoi trwydded ar gyfer datblygu o dan y Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad yn yr un ffordd ag y rhoddir trwyddedau o dan y Rheoliadau Cynefinoedd. Gellir rhoi trwyddedau ar gyfer diogelu iechyd y cyhoedd a diogelwch y cyhoedd ee adfer glan camlas. Fodd bynnag, nid yw pob datblygiad yn dod o dan y pennawd hwn.

Mae Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad yn darparu amddiffyniad yn erbyn y troseddau uchod lle mae’r hyn a ddigwyddodd yn ganlyniad damweiniol o waith anghyfreithlon ac nad oedd modd yn rhesymol ei osgoi (10(3)(c)).

Materion datblygu a safleoedd llygod pengrwn y dŵr

Y cyngor gorau gan Cyfoeth Naturiol Cymru yw i'r datblygwr edrych ar y Llawlyfr ar Fesurau Lliniaru ar gyfer Llygoden y Dŵr ym mhob sefyllfa. Mae'r ddogfen hon yn cymryd lle'r adrannau hynny yn Llawlyfr Cadwraeth Llygoden y Dŵr sy'n cyfeirio at ddatblygiadau a thrwyddedu. Yn benodol, dylid nodi bod dadleoli bellach yn weithgaredd trwyddedig yn ogystal â gwaredu trwy drapio ac mae'r Llawlyfr Lliniaru yn canolbwyntio ar y technegau a ddefnyddir yn ystod yr arferion hyn. 

Mae'r canllawiau yn ymwneud â phrosiectau datblygu a gweithgareddau adeiladu eraill, gan gynnwys y rheini sydd angen trwyddedau amgylcheddol eraill, megis caniatâd amddiffyn rhag llifogydd. Ni fwriadir iddynt gael eu defnyddio mewn perthynas â gwaith cyffredinol i reoli neu gynnal cyrsiau dŵr am resymau rheoli perygl llifogydd, er mwyn cadw iechyd a diogelwch cyhoeddus, neu ar gyfer rheoli cadwraeth. Efallai y bydd y gweithgareddau hyn yn ddarostyngedig i ofynion trwyddedu gwahanol a dylid edrych yn Llawlyfr Cadwraeth Llygoden y Dŵr am gyngor ar y rhain.

Defnyddio amddiffyniad canlyniad damweiniol

Hyd yn hyn, mae dadleoli a thrapio llygod y dŵr oherwydd datblygiad (Cymru a Lloegr) wedi cael eu cynnal heb drwydded, gyda’r 'canlyniad damweiniol' yn cael ei ddefnyddio fel math o amddiffyniad. 

Mae adolygiad o'r ddeddfwriaeth gan y Sefydliadau Cadwraeth Natur Statudol wedi dod i'r casgliad nad yw'r amddiffyniad 'canlyniad damweiniol' yn cwmpasu dadleoli a thrapio ar gyfer datblygu ac felly mae'n rhaid gwneud cais am drwydded. 

Yng Nghymru, mae hyn ar ffurf trwydded sy’n benodol i safle sydd ei hangen ar gyfer pob gweithgaredd dadleoli a thrapio ac a fydd yn cael ei chyhoeddi gan Cyfoeth Naturiol Cymru.

Canllawiau

Llygoden bengron y Dwr a datblygu canllawiau

Arolygon llygod pengrwn y dwr canllawiau

Datganiadau dull llygoden bengron y dwr

Gwneud cais ar gyfer trwydded arolygu

Os hoffech gyflwyno cais am drwydded arolygu ac os nad ydych wedi meddu ar un o'r blaen, bydd angen i chi ddangos bod gennych yr hyfforddiant a'r profiad angenrheidiol. Bydd angen i chi anfon eich ffurflen gais am arolwg a thrwydded cadwraeth wedi’i chwblhau.

Ffurflen geirda

Os nad ydych wedi meddu ar drwydded berthnasol gennym o’r blaen, rhaid i’ch cais gynnwys ffurflen geirda.

Rhaid i'r canolwyr:

• allu rhoi sylwadau ar eu profiad o weithio gyda'r rhywogaethau perthnasol
• gallu defnyddio'r dulliau a'r offer a gynigir yn eich cais am drwydded
• bod yn gymwys eu hunain a rhaid eu bod wedi dal trwydded berthnasol o'r blaen
• bod â phrofiad o'ch gwaith am o leiaf un tymor arolwg

Dim ond un geirda y gallwn ei dderbyn gan y cwmni rydych chi'n gweithio iddo ar hyn o bryd. Efallai y byddwn yn cysylltu â'ch canolwyr i wirio eu datganiadau.

Pwy all wneud cais am drwydded

Dysgwch pwy sy’n gallu gwneud cais ar gyfer trwydded rhywogaethau gwarchodedig

Adnewyddu eich trwydded ac adrodd ar eich gweithgareddau

Os ydych chi eisiau adnewyddu eich trwydded neu adrodd ar y gweithgareddau ydych chi wedi’u gwneud o dan eich trwydded, bydd angen i chi gwblhau ffurflen gais adrodd ac adnewyddu’r drwydded arolygu.

Diwygio eich trwydded

Gallwch ofyn am ddiwygiadau i'ch trwydded gan ddefnyddio'r ffurflenni perthnasol.

Ffurflen gais i ddiwygio
Ffurflen newid trwyddedai
Ffurflen newid ecolegydd

Cysylltu â ni

Gallwch gysylltu â ni am gymorth ar unrhyw adeg cyn neu yn ystod eich cais ar gyfer trwydded.